Średniowieczne miejscowości, które później rozrastały się w duże miasta, często pojawiały się w pobliżu rzek. Tak też było w przypadku miejscowości Łodzia, która pojawiła się w XIII wieku pośród gęstych lasów nad brzegiem rzeki Łódki. Miejscowość ta dała początek miastu Łódź. Wiele osób wiąże pochodzenie nazwy naszego miasta z rzeką Łódką. Jednak część badaczy kategorycznie odrzuca tę wersję.
Całkowita długość Łódki wynosi 20 kilometrów, z czego ponad 15 kilometrów znajduje się w granicach miasta Łodzi. Łódka jest dopływem największej łódzkiej rzeki – Ner. Z artykułu na stronie lodz-name.eu można dowiedzieć się, jak wyglądała Łódka w przeszłości, a jak na początku XXI wieku.
Rzeka, nad którą założono Łódź
Można śmiało twierdzić, że rzeka Łódka, która przepływa przez Łódź, jest znacznie starsza niż samo miasto. Na jej brzegu powstała niegdyś niewielka miejscowość. Legenda głosi, że wiele wieków temu nad brzegiem rzeki zatrzymał się człowiek o imieniu Janusz. Podróżował łodzią wzdłuż rzeki, gdy nagle zaczęła się silna ulewa. Postanowił więc spędzić noc nad brzegiem. Wyciągnął swoją łódź, odwrócił ją do góry dnem i pod nią spędził noc.
Rano Janusz dokonał oględzin miejsca, które stało się jego tymczasowym schronieniem. Podróżnikowi tak spodobało się to miejsce, że postanowił się tu osiedlić. Z czasem dołączyli do niego inni ludzie i tak powstała miejscowość, która dała początek miastu Łódź.
Oczywiście jest to tylko legenda i trudno powiedzieć, że dokładnie tak to wyglądało. Wiadomo jednak, że w XIII wieku nad brzegiem rzeki Łódki pojawiła się miejscowość. Nazywała się ona Łodzia.
Jak wiadomo, nazwa miasta Łódź oznacza „łódź”. Wiele osób wiąże pochodzenie nazwy miasta z rzeką Łódką. Jednak badacze historii miasta uważają tę hipotezę za fałszywą. Twierdzą, że nazwa rzeki Łódka pojawiła się dopiero w XIX wieku, a wcześniej znana była jako Starowiejska, Stara lub Ostroga.
Średniowieczna Łódka była niewielkim, płytkim, ale zmiennym strumieniem. Podczas wiosennych roztopów zdarzało się, że przekraczała swoje brzegi.
Wzmianki o Łódce w XIX wieku
Rzeka Łódka miała istotne znaczenie w drugiej połowie XIX wieku – to właśnie w tym czasie nastąpił rozwój przemysłowy miasta Łodzi. Wzmianka z 1860 roku mówi, że Łódka była niewielką rzeką – jej szerokość nie przekraczała 2 metrów, a głębokość wynosiła zaledwie 30 centymetrów. Jednak każdej wiosny, gdy topniały śniegi, rzeka stawała się coraz głębsza i szersza.
Źródła Łódki znajdowały się na terenie współczesnego osiedla Sikawa. Rzeka zasilana była przez źródła i liczne strumienie, a jej jedynym dopływem jest rzeka Bałutka. Nad brzegami Łódki funkcjonowały niegdyś dwa młyny. W XIX wieku wody Łódki zaczęto wykorzystywać do celów przemysłowych. Woda rzeki zaspokajała potrzeby pojawiających się w okolicy farbiarni, mydlarni, rzeźni i browarów.
Pod koniec XIX wieku pomiędzy fabrykantem Robertem Biedermannem a właścicielem browaru Karolem Anstadtem toczył się długotrwały spór o dostęp do wody z Łódki. Ten ostatni zaczął odprowadzać do rzeki ścieki i budować przy niej latryny, aby uniemożliwić konkurentowi pobieranie czystej wody z Łódki do produkcji tkanin.
W latach 1870-1890 w pobliżu rzeki swoje zakłady przemysłowe wybudował znany łódzki fabrykant Izrael Poznański.
Wykorzystywanie wody na potrzeby fabryk i zakładów, wycinanie lasów, budowa studni głębinowych doprowadziły do szybkiego spłycenia i tak niewielkiej rzeki Łódki. Na przełomie XIX i XX wieku rzeka zamieniła się w kanał ściekowy, do którego często wyrzucano śmieci. Zanieczyszczona rzeka stanowiła zagrożenie epidemiologiczne dla mieszkańców. Postanowiono więc część jej koryta ukryć pod ziemią, czyli przykryć betonowymi płytami.
Koryto rzeki w XXI wieku
Na początku XXI wieku całkowita długość rzeki Łódki wynosiła 20 kilometrów. Główna część rzeki (15,6 kilometrów) płynie w obrębie miasta Łodzi, z czego 5 kilometrów znajduje się pod ziemią.
W nowym tysiącleciu Łódka była zasilana wodami opadowymi i melioracyjnymi, które przesiąkały przez ziemię w parkach Staromiejskim i Helenowskim do podziemnego kanału.
Łódka płynęła przez szereg łódzkich ulic, czasem zamieniając się w strumień lub chowając pod ziemią. Jej trasa przebiegała także przez Park Ocalałych, wspomniane już Parki Staromiejski i Helenowski, zielony kompleks Parku Józefa Piłsudskiego oraz rezerwat Polesie Konstantynowskie.
Rzeka przepływa przez nasze miasto do Konstantynowa Łódzkiego, gdzie wpada do rzeki Ner.
Rzeka Łódka, która przetrwała wszystkie burzliwe wydarzenia historyczne, jakie dotknęły Łódź, dodaje miastu piękna i malowniczości.
