Arboretum to chyba najcenniejsze ogrody przyrodnicze, ponieważ w takich miejscach można spotkać kolekcje najróżniejszych gatunków drzew. W takich ogrodach rośliny uprawia się według określonych zasad – są one rozmieszczone tematycznie, dzięki czemu Arboretum jest nie tylko malowniczym miejscem, ale też ciekawym obiektem badawczym – pisze lodz-name.eu.
W województwie łódzkim można również zobaczyć wspaniałe Arboretum znajdujące się w Rogowie. Ciekawe fakty z historii tego ogrodu, o zielonym bogactwie tego miejsca i nie tylko – przeczytacie w poniższym materiale.
Początek historii arboretum w Rogowie
Arboretum w Rogowie ma ciekawą i długą historię. Jej początki sięgają lipca 1919 roku, kiedy to Minister Rolnictwa i Dóbr Publicznych przekazał część lasów Nadleśnictwa Skierniewice SGGW w celu prowadzenia w tym miejscu badań naukowych.
W pierwszych latach istnienia ogrodu teren ten głównie wykonywał funkcję powierzchni doświadczalnej. Posadzono tu drzewa przywiezione z zagranicy, egzotyczne gatunki roślin, w sumie około 100 gatunków. Taka liczba, z jednej strony, świadczy o poważnych zamiarach zazieleniania terenu, a z drugiej strony – o dość powolnym rozwoju. Faktem jest, że już wtedy powierzchnia ogrodu była dość duża – ponad 60 hektarów ziemi.
Szybki rozwój Arboretum zahamowały obie wojny światowe. Faktycznie, ogród powstał zaraz po zakończeniu I wojny światowej – w czasie, gdy kraj dopiero podnosił się z przeżytych koszmarów, brakowało środków finansowych ze względu na zniszczoną gospodarkę i co najważniejsze – brakowało stałej kadry, ludzi, którzy z entuzjazmem podjęliby się pracy.
Wydawało się, że z biegiem lat wszystko się ułoży, ale nadeszła II wojna światowa, która nie tylko zahamowała rozwój Arboretum, ale także przyniosła zniszczenia. Według danych opublikowanych na oficjalnej stronie ogrodu dendrologicznego liczba gatunków drzew zmniejszyła się w tym okresie o połowę. Praktycznie nie było nikogo, kto by opiekował się roślinami.
Arboretum w latach powojennych
Po zakończeniu II wojny światowej o ogrodzie i dawnych planach przypomnieli i zaczęli restaurować tereny zielone. Pierwsza zmiana dla Arboretum polegała na przekazaniu go pod opiekę Wydziału Leśnego SGGW.
Pracami nad restauracją i rozbudową Arboretum kierował kierownik Katedry Botaniki Leśnej prof. Roman Kobendza, a bezpośrednio za wykonanie prac odpowiadał asystent tejże katedry Tadeusz Szymanowski. To właśnie ten pracownik uczelni, zwykły asystent, włożył w tym czasie najwięcej wysiłku w rozwój ogrodu. W tym czasie, gdy Tadeusz Szymanowski opiekował się Arboretum, w nim uruchomiono nowe powierzchnie doświadczalne, szkółki, zakupiono nowy sprzęt do pielęgnacji i badań drzewostanów. Sprowadzano także nowe gatunki drzew.
Jednak Szymanowski tylko przez krótki czas opiekował się ogrodem. Zastąpił go inżynier Henryk Eder – osoba, która nie tylko kontynuowała dzieło swojego poprzednika, ale całkowicie pogrążyła się w idei uczynienia Arboretum jednym z najlepszych w kraju. Jako inżynier zajmował się planowaniem i obliczeniami, sporządzał mapy geodezyjne, budował szklarnię, szkółkę i opiekował się budynkami gospodarczymi.
Za czasów Edera ogród zyskał nowe kontakty z innymi podobnymi arboretum w Polsce. Przyczyniło się to do aktywnego wsparcia i pomocy w rozwoju ogrodu ze strony kolegów, znacznego powiększenia kolekcji roślin. Ponadto niezastąpioną pomocą, którą zapewniali inne arboretum było cenne doświadczenie i wiedza, gdyż kierowali nimi również znani profesorowie i naukowcy, w szczególności Kazimierz Browicz – członek Polskiej Akademii Nauk, horolog, systematyk drzew i krzewów.
Budowa alpinarium na terenie Arboretum
W 1953 roku Henryk Eder miał doskonałą okazję do zrealizowania kolejnego swojego pomysłu – budowy alpinarium, który specjalizowałby się w kolekcjonowaniu i uprawianiu roślin alpejskich, rosnących wysoko w górach – Alpach, Kaukazie, Himalajach, Andach itp. Henryk Eder wierzył, że ogród skalny stanie się nową kartą w historii Arboretum, uczyni z niego jeszcze atrakcyjniejsze miejsce, do którego będą chcieli przyjeżdżać goście z różnych części kraju i zagranicy.
Do stworzenia alpinarium inżyniera zainspirowało wybudowanie w tym roku basenu kąpielowego przy bursie studenckiej. W wyniku wykopania basenu pozostało sporo ziemi, którą Eder postanowił wykorzystać pod budowę alpinarium.
Pod budowę ogrodu skalnego przeznaczono 1,5 ha gruntów rolnych przylegających do Arboretum. Prace nad zagospodarowaniem tej części ogrodu trwały dość długo – do 1960 roku. Faktem jest, że konieczne było nie tylko uporządkowanie tego terenu, ale także stworzenie odpowiednich warunków, w których sprowadzone gatunki roślin alpejskich mogłyby rosnąć i być uprawiane. W tym celu Eder bardzo się starał – dużo podróżował po okolicznych osadach w poszukiwaniu granitowych kamieni i wapieni. Inżynier nie zajmował się tym sam – pomagali mu mieszkańcy gminy, których również zaangażował w projekt budowy alpinarium w Rogowie.
Na tym osiągnięcia Henryka Edera w rozwoju Arboretum się nie kończyły – prowadził on także dokładną dokumentację kolekcji roślin i powierzchni doświadczalnych. Główną zasługą inżyniera było opublikowanie pierwszego katalogu nasion. Wydarzenie to stało się impulsem do rozwoju Arboretum, gdyż w ten sposób nawiązano kontakt z setkami ogrodów botanicznych i arboretum na całym świecie – dotyczy to przede wszystkim ważnej kwestii wymiany nasion. Ten kontakt trwa do dziś – tak naprawdę to dzięki inżynierowi do Arboretum wciąż przybywają nowe gatunki roślin..
Dalszy rozwój Arboretum w Rogowieі
Po wielu latach produktywnej pracy Henryk Eder odszedł na emeryturę, a jego miejsce zajął Jerzy Tumiłowicz, profesor SGGW, a od 1959 roku pracownik Arboretum na pół etatu. Tumiłowicz, w przeciwieństwie do podejścia inżynierskiego Edera, w swojej pracy kierował się bardziej naukowym podejściem.
Tworzył więc kolekcje nowych grup roślin, publikował wyniki uprawiania nowych gatunków, a także budował szklarnie i szkółki. Bogactwo zieleni Arboretum zwiększało się z każdym rokiem – przede wszystkim dzięki pojawianiu się nowych powierzchni doświadczalnych. Przyczyniło się do tego również nawiązanie poważnych kontaktów międzynarodowych – dzięki Tumiłowiczowi Arboretum zaczęło współpracować z instytucjami naukowymi Europy Zachodniej i Chin.
Kolekcje roślin w Arboretum
Nowoczesne Arboretum w Rogowie jest wspaniałym malowniczym miejscem na spacery i badania. Zbiory ogrodu składają się z kilku głównych grup – kolekcje roślin drzewiastych, leśne poletka doświadczalne, kolekcje szklarniowe i alpinarium.
Największą w ogrodzie jest kolekcja roślin drzewiastych – drzew, krzewów i krzewinków, które rosną i zimują w gruncie na terenie Arboretum. Ciekawiej prezentują się leśne poletka doświadczalne – występują tam obce gatunki drzew, łącznie około 75 gatunków, z których większość to rośliny iglaste. W ogrodzie znajduje się ponad 130 takich powierzchni doświadczalnych.
Szklarnie w Arboretum są dość małe, nie ma ich wiele, dlatego są zamknięte dla zwiedzających. Rośliny można zobaczyć tylko w ciepłe dni w roku, kiedy są wystawione na zewnątrz. W szklarniach znajdują się rośliny subtropikalne i tropikalne, które są uprawiane głównie w celach edukacyjnych.
Alpinarium, o którym wspomnieliśmy już wcześniej, jest uważany za najmniejszą część ogrodu. Zajmuje powierzchnię około 1,4 hektara. Na tym terenie oprócz wspaniałej roślinności można zobaczyć malownicze stawy i strumienie.
